കുമാരനാശാൻ (ഏപ്രിൽ 12, 1873 - ജനുവരി 16, 1924) മലയാള കവിതയിലെ ഒരു നവോത്ഥാന കവിയായിരുന്നു. അദ്ദേഹം ഇരുപതാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ ആദ്യ ദശകങ്ങളിൽ മലയാള കവിതയിൽ ഒരു വഴിത്തിരിവ് സൃഷ്ടിച്ചു. കുമാരനാശാൻ സാമൂഹിക പരിഷ്കർത്താവും തത്വചിന്തകനുമായിരുന്നു. ശ്രീനാരായണഗുരുവിന്റെ ശിഷ്യനായിരുന്നു അദ്ദേഹം.
1873 ഏപ്രിൽ 12-ന് തിരുവനന്തപുരം ജില്ലയിലെ കായിക്കരയിൽ ഒരു ഈഴവ കുടുംബത്തിലാണ് കുമാരനാശാൻ ജനിച്ചത്. അദ്ദേഹത്തിന്റെ പിതാവ് നാരായണൻ പെരുംകുടി ഒരു കച്ചവടക്കാരനായിരുന്നു. കുമാരൻ ചെറുപ്പത്തിൽ തന്നെ സംസ്കൃതത്തിലും തമിഴിലും നല്ല അറിവ് നേടിയിരുന്നു.
ശ്രീനാരായണഗുരുവിനെ കണ്ടുമുട്ടിയത് കുമാരനാശാന്റെ ജീവിതത്തിൽ ഒരു വഴിത്തിരിവായി. ഗുരുവിന്റെ ആശയങ്ങളിൽ ആകൃഷ്ടനായ അദ്ദേഹം സാമൂഹിക പ്രവർത്തനങ്ങളിൽ സജീവമായി പങ്കെടുത്തു. ഈഴവ സമുദായത്തിന്റെ ഉന്നമനത്തിനായി അദ്ദേഹം ഒരുപാട് പ്രവർത്തിച്ചു.
കുമാരനാശാൻ ഒരുപാട് കവിതകളും ലേഖനങ്ങളും എഴുതിയിട്ടുണ്ട്. അദ്ദേഹത്തിന്റെ പ്രധാന കൃതികൾ ഇവയാണ്:
കുമാരനാശാന്റെ കവിതകൾ സാമൂഹിക പ്രശ്നങ്ങളെക്കുറിച്ചും മനുഷ്യന്റെ ദുരിതങ്ങളെക്കുറിച്ചുമാണ് പ്രധാനമായും സംസാരിക്കുന്നത്. അദ്ദേഹത്തിന്റെ കവിതകൾ ലളിതവും മനോഹരവുമാണ്. അതുകൊണ്ടുതന്നെ അവ വളരെ പെട്ടെന്ന് ജനപ്രീതി നേടി.
1922-ൽ മദ്രാസ് സർവകലാശാല കുമാരനാശാനെ "മഹാകവി" പദവി നൽകി ആദരിച്ചു.
1924 ജനുവരി 16-ന് പല്ലനയാറ്റിൽ ബോട്ട് മുങ്ങി കുമാരനാശാൻ അന്തരിച്ചു. അദ്ദേഹത്തിന്റെ മരണം മലയാള സാഹിത്യത്തിന് വലിയൊരു നഷ്ടമായിരുന്നു.